Psychosociale arbeidsbelasting

  • In 2021 nam het percentage hoge taakeisen toe en de mate van autonomie af. Het hebben van zowel hoge taakeisen als lage autonomie – oftewel het hebben van een high-strain job – kan leiden tot een hoge werkdruk. Het aandeel high-strain jobs is hoger onder vrouwen (22%) dan onder mannen (14%) en het hoogst in de sectoren horeca (30%), zorg (26%) en onderwijs (25%).
  • Ruim 11% had in 2021 emotioneel zwaar werk, iets meer dan in het voorgaande jaar. In de zorg (23%) en het onderwijs (18%) gaven werknemers vaker dan gemiddeld aan dat het werk emotioneel belastend is
  • Het percentage werknemers dat burn-outklachten (psychische vermoeidheid door het werk) ervaarde is na een daling in 2020 weer gestegen naar het niveau van 2019, namelijk 17%.
  • In 2021 gaf 42% van de werknemers aan dat er (aanvullende) maatregelen nodig zijn ten aanzien van werkdruk en werkstress en 18% wenste (aanvullende) maatregelen als het gaat om emotioneel zwaar werk. Er is vooral veel behoefte aan maatregelen in de zorg en het onderwijs.
  • 9% gaf aan een werk-privé disbalans te ervaren.

–> Benieuwd hoe het gesteld is met de werkdruk op jouw school? Neem de werkdrukscan af.

Gezondheid en verzuim

  • 79% van de werknemers had in 2021 naar eigen zeggen een goede of zeer goede gezondheid. Dat is minder dan een jaar eerder (83%) en minder dan het gemiddelde in de hele periode 2014-2021 (81%).
  • In 2021 verzuimden werknemers gemiddeld 8,0 werkdagen. Dit  is het hoogste niveau van de afgelopen jaren (vanaf 2014).
  • 30% verzuimde vanwege griep of verkoudheid. 6% van alle werknemers verzuimde vanwege psychische klachten, waaronder overspannenheid en burn-out. Ruim 8% van alle werknemers heeft verzuimd met klachten die werden veroorzaakt door COVID-19 en waarvan dit is bevestigd met een test.
    Daarnaast verzuimde 12% van de werknemers met klachten die naar eigen indruk werden veroorzaakt door COVID-19 maar waarbij dat niet is getest.
  • Bij 10% van de werknemers in 2021 waren de gezondheidsklachten voor het ziekteverzuim naar eigen zeggen hoofdzakelijk het gevolg van het werk.  Bij nog eens 15% waren in 2021 de klachten voor een deel toe te schrijven aan het werk. Werknemers met werkgerelateerde gezondheidsklachten voeren hiervoor vooral de volgende redenen aan: werkdruk of werkstress (37%), lichamelijk zwaar werk (15%) en het langdurig verrichten van een zelfde soort handelingen (10%). Met ruim 50% was het aandeel werknemers dat werkdruk of werkstress als belangrijkste reden opgaf voor het ontstaan van de verzuimklachten het grootst in de ICT, financiële dienstverlening en het onderwijs.

 

Functioneren en duurzame inzetbaarheid

  • In 2021 was de gemiddelde leeftijd tot wanneer werknemers willen doorwerken 62,3 jaar.
  • Werknemers is gevraagd onder welke omstandigheden zij langer zouden willen doorwerken. Het meest gekozen antwoord is ‘minder uren of minder dagen per week werken’ (48%) gevolgd door ‘lichter werk’ (22%) en ‘als stoppen financieel onaantrekkelijker wordt’ (21%).
  • 88% van de medewerkers vond ‘contact met anderen’ en ‘geld verdienen’ belangrijke aspecten van het werk.

 

Arbodienstverlening

  • In 2021 was 22% van de werknemers in de gelegenheid om deel te nemen aan een preventief onderzoek naar de gezondheid of vitaliteit. Ongeveer de helft daarvan deed daar ook daadwerkelijk aan mee.
  • Van de werknemers gaf 65% aan dat ze de mogelijkheid hebben om een bedrijfsarts te raadplegen. Over het algemeen hadden werknemers vertrouwen in de bedrijfsarts.
  • Van de werknemers gaf 28% aan dat er verzuimcontrole had plaatsgevonden tijdens hun laatste verzuim en 43% had contact gehad met de huisarts of een specialist.

 

Omgangsvormen

  • Intern ongewenst gedrag vindt plaats door collega’s of leidinggevenden en kwam voor bij 13% van alle werknemers. Bijna 8% van de werknemers wordt naar eigen zeggen gediscrimineerd op het werk.
  • Van alle werknemers had 28% in 2021 een conflict op het werk met collega’s, de direct leidinggevende of de werkgever.
  • 97% van de werknemers ervaarde vaak of altijd sociale steun van collega’s. 88% van de werknemers ervaarde sociale steun van de leidinggevende.

 

Fysieke belasting

  • Van alle vormen van fysieke belasting komt het maken van herhalende bewegingen het vaakst voor: 29% van alle werknemers gaf aan dat regelmatig te doen.
  • Werknemers brachten op een werkdag gemiddeld 4,6 uur zittend door.
  • 40% van de werknemers heeft in 2021 last gehad van klachten aan de nek, schouders, armen of handen.

Doorpraten over deze uitkomsten en hoe je dit kunt weten voor jouw schoolorganisatie?

Martha Koelewijn, adviseur GS-vitaal

0180 - 442 692

Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2021